Nước nhiễm mangan tại chung cư – Cảnh báo sức khỏe và hướng xử lý cần biết

Tình trạng nước sinh hoạt tại các khu chung cư bị nhiễm mangan đang ngày càng trở nên phổ biến ở nhiều khu vực trên khắp cả nước. Mặc dù mangan không thuộc nhóm kim loại có độc tính mạnh như chì, thủy ngân hay asen, nhưng nếu tiếp xúc với hàm lượng lớn trong thời gian dài, cơ thể con người vẫn có thể bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Việc sử dụng nguồn nước có chứa mangan vượt ngưỡng an toàn có thể gây ra nhiều vấn đề về sức khỏe, ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày và làm suy giảm chất lượng cuộc sống. Vậy khi sống tại chung cư mà nguồn nước bị nhiễm mangan, chúng ta nên làm gì để bảo vệ bản thân và gia đình? Câu trả lời sẽ có trong phần dưới đây.

Mục lục:

1. Nước nhiễm mangan là gì?

Khi hàm lượng mangan trong nước vượt quá mức tiêu chuẩn được quy định, nguồn nước được xem là đã bị nhiễm mangan. Theo quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước dùng cho mục đích ăn uống (QCVN 01:2009/BYT), nồng độ mangan tối đa cho phép là 0,3 mg/lít. Tuy nhiên, ngay cả khi nồng độ này thấp hơn – chỉ từ 0,02 mg/lít trở lên – mangan đã có thể gây ra những biểu hiện vật lý rõ rệt như tạo lớp cặn màu đen bám dính vào các thiết bị chứa nước, vòi nước, đường ống hay các vật dụng nhà bếp. Những lớp cặn này không chỉ gây mất thẩm mỹ mà còn ảnh hưởng đến độ bền của thiết bị, đồng thời là dấu hiệu cảnh báo sớm về sự hiện diện của mangan trong nguồn nước sinh hoạt.

2. Nguyên nhân gây nhiễm mangan trong nguồn nước sinh hoạt chung cư

Mangan có thể xâm nhập vào nguồn nước sinh hoạt thông qua nhiều con đường khác nhau. Một trong những nguyên nhân chính là do quá trình tự nhiên như sự phong hóa, rửa trôi từ đất đá, nơi mangan được giải phóng và hòa vào nước mưa, dòng chảy. Tuy nhiên, không chỉ có các yếu tố tự nhiên, mà chính các hoạt động của con người cũng góp phần không nhỏ vào sự nhiễm bẩn này. Nước thải công nghiệp, rác thải sinh hoạt hay những hoạt động nông nghiệp có thể làm tăng nồng độ mangan trong nước.

Mangan từ các nguồn nước như ao, hồ, sông suối – thường gọi là nước mặt – sẽ theo các dòng chảy xâm nhập vào các tầng nước ngầm dưới lòng đất. Chính những mạch nước ngầm này là nguồn cung cấp nước sinh hoạt cho nhiều khu vực đô thị, trong đó có các khu chung cư. Điều này có nghĩa là, dù nước ngầm tưởng chừng an toàn và sạch sẽ, nhưng nếu không được xử lý tốt, mangan vẫn có thể gây ra những ảnh hưởng không mong muốn đối với sức khỏe của người sử dụng.

Mới đây, một số nghiên cứu chỉ ra rằng, tại nhiều khu vực như đồng bằng sông Hồng và đồng bằng sông Cửu Long, bao gồm các thành phố lớn như Hà Nội và TP.HCM, hàm lượng mangan trong nước giếng khoan và nước ngầm đã vượt mức an toàn một cách đáng kể. Điều này chứng tỏ rằng, sự nhiễm mangan trong nước sinh hoạt tại các khu vực này đang trở thành vấn đề cần được giải quyết sớm.

3. Cách nhận diện nước sinh hoạt nhiễm mangan

Để nhận biết xem nguồn nước sinh hoạt có bị nhiễm mangan hay không, có một số dấu hiệu dễ dàng nhận ra, bao gồm:

Nước trở nên đục và có màu sắc lạ.
Xuất hiện lớp cặn màu đen bám trên các vật dụng.
Nước có mùi hôi tanh khó chịu.

Ngoài các dấu hiệu trên, bạn có thể áp dụng một số phương pháp kiểm tra cụ thể để xác định nguồn nước có bị nhiễm mangan hay không:

Cách 1: Quan sát các bồn cầu, bồn chứa nước trong gia đình – nếu thấy có lớp cặn đen bám vào, rất có thể nước đang chứa mangan.

Cách 2: Kiểm tra các đường ống dẫn nước trong nhà. Nếu phát hiện lớp cặn đen bám trong ống, đó là dấu hiệu rõ ràng cho thấy nguồn nước của bạn nhiễm mangan.

Cách 3: Để ý các dụng cụ chứa nước trong nhà, xem có bị ố vàng hay không. Tuy nhiên, dấu hiệu này có thể nhầm lẫn với việc nước bị nhiễm phèn, vì chúng có triệu chứng tương tự.

Cách 4: Ngửi thử mùi nước – nếu có mùi tanh, đây là dấu hiệu cho thấy nước có chứa mangan hoặc các tạp chất khác, không an toàn cho sức khỏe.

Những dấu hiệu trên sẽ giúp bạn nhanh chóng nhận biết và có biện pháp xử lý kịp thời để bảo vệ sức khỏe gia đình.

4. Tác động của việc sử dụng nước sinh hoạt nhiễm mangan

Khi sử dụng nước sinh hoạt có chứa mangan trong thời gian dài, sức khỏe và chất lượng cuộc sống của con người có thể gặp phải nhiều vấn đề nghiêm trọng.

4.1. Ảnh hưởng của mangan đối với sức khỏe

Mangan, mặc dù không phải là kim loại nặng nguy hiểm như chì, thủy ngân hay asen, nhưng khi cơ thể liên tục hấp thụ mangan từ nguồn nước ô nhiễm, các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng vẫn có thể xảy ra. Một trong những tác động đầu tiên là sự suy giảm khả năng ghi nhớ, khả năng ngôn ngữ, và giảm sự linh hoạt trong vận động của tay và mắt. Những triệu chứng này sẽ ngày càng trở nên rõ ràng hơn nếu tiếp tục tiếp xúc với mangan trong thời gian dài.

Khi mức độ nhiễm mangan kéo dài trên 10 năm, các vấn đề thần kinh có thể trở nên nghiêm trọng hơn, biểu hiện bằng những rối loạn chức năng như mất khả năng giao tiếp, khả năng điều khiển cơ thể kém, dáng đi trở nên bất thường, thậm chí có thể phát triển các dấu hiệu của bệnh Parkinson. Hội chứng này thường đi kèm với các triệu chứng như cứng cơ, run tay chân, và các vấn đề liên quan đến tư thế và dáng đi. Những biểu hiện này ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cuộc sống, khiến người bệnh gặp khó khăn trong các hoạt động sinh hoạt hằng ngày.

Mangan đặc biệt nguy hiểm đối với trẻ em, bởi vì cơ thể của trẻ nhỏ chưa phát triển hoàn thiện, khiến khả năng đào thải mangan ra ngoài rất hạn chế. Khi lượng mangan tích tụ trong cơ thể trẻ quá nhiều, hậu quả có thể rất nghiêm trọng. Chính vì vậy, các chuyên gia y tế luôn khuyến cáo rằng phụ nữ mang thai và trẻ em cần phải đặc biệt thận trọng với nguồn nước sinh hoạt hàng ngày. Điều quan trọng là cần phải kiểm tra xem nước có bị nhiễm mangan hay không, và tuyệt đối không được sử dụng nước nhiễm mangan trong sinh hoạt.

4.3. Tác động của nước nhiễm mangan đối với đời sống hàng ngày

Mangan không chỉ gây hại cho sức khỏe mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến đời sống sinh hoạt của chúng ta. Một trong những tác động rõ rệt nhất là sự hư hỏng của các thiết bị gia đình như ống nước, vòi sen, bồn tắm, hay các đồ dùng khác. Mangan làm cho các vật dụng này dễ bị hoen gỉ, ố vàng, đồng thời gây ra hiện tượng cặn bẩn tích tụ, làm tắc nghẽn đường ống, và để lại vết ố khó sạch trên bề mặt.

Ngoài việc ảnh hưởng đến các thiết bị trong gia đình, việc sử dụng nước nhiễm mangan thường xuyên cũng tác động đến các công việc vệ sinh hàng ngày như giặt giũ và lau chùi. Nước có mangan sẽ tạo ra những vết bẩn màu nâu đen trên quần áo do quá trình oxy hóa, khiến chúng ta phải mất nhiều thời gian và công sức để làm sạch. Điều này không chỉ làm giảm độ bền của đồ dùng, mà còn khiến chúng ta phải thay thế vật dụng và thiết bị gia đình sớm hơn dự kiến, dẫn đến chi phí phát sinh cao hơn cho việc mua sắm đồ mới và các sản phẩm tẩy rửa.